• Archiwa Tagów księgi metrykalne
  • Historia jednego posta

    Genealodzy w swojej pracy mają coraz łatwiej. Coraz więcej jest narzędzi do poszukiwania i utrwalania informacji. Wiele metryk można wydobyć bezpośrednio z Internetu, a na forum dopytać innych o szczegóły interpretacyjne.

    O przydatności korzystania z puli zbiorowych doświadczeń genealogów skupionych na forum genealodzy.pl (1119 osób – stan na dzień 28.03.2016 r.) niech zaświadczy historia mojego posta. A.Sz.

    Andrzej Szczudło

    28 luty o 16:51

    Już chyba drugi raz w swoich poszukiwaniach trafiam na sytuację, gdy rodzice dwa razy dają swemu dziecku to samo imię. Kiedy jedno dziecko umiera, potem pojawia się kolejne o tym samym imieniu. Czy to jakiś fenomen w moich metrykach czy zdarza się i u innych? Czekam na komentarze.

    Łukasz Lubicz Łapiński

    Moja babcia miała dwóch braci o imieniu Lucjan. Obaj zmarli w dzieciństwie. Mimo wszystko zaryzykowała i tak nazwała mojego ojca.

    Alan Jakman

    Taka sytuacja występuje i u mnie, kilkukrotnie. Co więcej, jedni pra…dziadkowie mieli dwie córki o imieniu Katarzyna. Obie dożyły dorosłości, miały dzieci etc.

    Agnieszka Janiszewska

    Zdarza sie dość często, przynajmniej u nas.

    Beata Joanna Tolsdorf

    Miałam czterech Janów, żaden nie przeżył więcej niż 3 lata, wreszcie prax6 zaprzestali prób. Reszta progenitury przeżyła.

    Joanna Potorska

    U mnie też się zdarzało, dość często. Nawet w pokoleniu Taty. Jedną praprababcię chyba* przez to omyłkowo postarzono w metryce ślubu o całe 10 lat – najwyraźniej nie znając dokładnej daty urodzenia panny młodej ksiądz szukał orientacyjnie i jak znalazł jedną taką osobę, to założył że to ta i już późniejszych roczników nie sprawdzał. *Piszę chyba bo nie mam aktu zgonu starszej z sióstr, ale założyłam, że skoro kolejne dziecko otrzymało to samo imię, to poprzednie zmarło. Rodzice na bank ci sami.

    Ryszard Pawlikowski

    Gdzieś przeczytałem, że to wynikało z przesądu. Jak Bóg wziął jedną osobę o tym imieniu to druga już Tam jest „niepotrzebna”.

    Stanisława Spychaj

    Zdarzało się często i to w różnych regionach, np. zarówno w Wielkopolsce jak i w Galicji.

    Krzysztof Pospieszny

    U mnie też się zdarzało. Potem były z tego problemy, moja praprababka ma np. w akcie ślubu (USC) wpisaną datę urodzenia swojej siostry-imienniczki.

    Tomek Nagay

    U mnie taki przypadek zdarzył się kilkukrotnie i to w kilku rodzinach.

    Iwona Sudnik

    U mnie córki Franciszka i Walerii po 3 i 5 latach zamieniły się na synów o tych samych imionach.

    Przemysław Portuś

    Standard. Ja mam powtórzone podwójne imiona tj. Stanisław Konstanty miał pierwszy syn, a kiedy zmarł, i drugi syn rok później dostał taką samą parę imion.

    Hanna Hofman Polańska

    Już kiedyś pisałam o tym….u mnie też powtarzały się imiona. Moja Babcia przekazała mi wyjaśnienie tego zjawiska. Wiedziała to od swojej Mamy i babci. Nadanie tego samego imienia po zmarłym miało chronić kolejne dziecko przed śmiercią, chorobami…etc.

    Maciej Saryusz-Romiszewski

    Najstarszy brat mojego dziadka miał na imię Wiesław, zginął tragicznie w 1922, po nim imię otrzymał najmłodszy z rodzeństwa, który żyje do dziś.

    Grażyna Rychlik

    Typowe. W każdym razie nie niezwykłe.

    Mirosław Zmyślony

    W mojej rodzinie (Wielkopolska, Kujawy, Pomorze) owa praktyka występuje szczególnie często w okresie 1850-1935. Niekiedy mają miejsce „innowacje”, np. Stanisław – Stanisław Kostka, Maria – Marianna. Zdarzają się dzieci o tych samych pierwszych imionach, po ojcu lub dziadku, i różnych drugich.

    Beata Joanna Tolsdorf

    U mnie tak było z Mariami. Co druga to Maria, Marianna i Marcjanna, w pisowni dowolna. Marysiek po kokardę do tego stopnia, że pradziadek oprotestował to imię trzymając do chrztu szwagierki córkę. Stwierdził, że owszem, kumem będzie, ale dziecię ma nie mieć na imię Marysia. Ma teściową i szwagierkę o tym imieniu i wystarczy. I tak ostała się Halusia. Później sama Halina opowiadała, że jak matka ją wołała na podwórku to przynajmniej wiedziała że to do niej, bo na Maryśkę 3/4 dziewczynek się odwracało.

    Monika Królikowska

    Zetknęłam się z tym zjawiskiem w swoim drzewie dwukrotnie. Pierwszy raz przy urodzeniu brata babci, Stefana, który umarł rok później i kolejnemu dziecku też nadano to imię. A drugi gdy pradziadek miał z drugą żoną pierwszą córkę o imieniu Helena, zmarła dwa dni później. 5 lat później przy kolejnej córce znów Helena.

    Beata Bistram

    Ja mam tak przypadek, jeden mój pra nadał dwóm synom z drugiego małżeństwa, takie same imiona jakie mieli jego synowie z pierwszego małżeństwa, którzy w tym czasie byli już dorośli. Te same imiona, ten sam ojciec – matka inna. Sensu w tym do dzisiaj nie znalazłam.

    Szymon Radoń

    Ja właśnie borykam się z tym problemem drugi dzień. Dwie Jadwigi; jedna z 1866 roku, druga z 1872. Ten sam ojciec/dziadek, babcia oraz różne matki. Myślę, że księga zmarłych rozwieje wątpliwości. Być może dwa różne Jany są, a nie Jadwigi?

    Piotr Juszczyk

    Bywa dość często. Szczególnie gdy dzieci umierają. Ale czy tylko wtedy?

    Maciej Hryniewicz

    U moich prapradziadów było tak trzykrotnie! Nie wiem czym się kierowali. Czy po prostu widzieli, że dziecko zaraz umrze, czy też chcieli aby ich zmarłe dziecko żyło w żyjącym. Zazwyczaj, przynajmniej w moim przypadku, takie dzieci nie przeżywały. Nawet kolejne dziecko urodzone z tym samym imieniem żyło może maksymalnie 2 lata. Jest to dla mnie osobiście takie naznaczenie dziecka imieniem zmarłego czyli automatyczne zabieranie mu życia w przenośni, choć jak się okazuje także często w rzeczywistości.

    Henryka Michalina Trzpis

    Nie tylko w tamtych czasach naszych prapradziadków. Moja kuzynka po stracie najstarszego syna, który się niestety utopił, nadała takie samo imię najmłodszemu. Niestety, ten drugi Adam powiesił się na trzepaku na podwórku, gdzie mieszkali. Moja ciotka a matka kuzynki uważała, że tego nie powinno się robić czyli nadawać imienia po dziecku, które zmarło.

    Maciej Hryniewicz

    Też tak uważam, choć to co kierowało te osoby pozostanie pewnie tajemnicą, niemniej jednak w moim osobistym odczuciu, jest to chęć PRZYTRZYMANIA zmarłego choć na chwilę, jeszcze dłużej, tak aby ten JAŚ który się urodził był tym JASIEM który zmarł. Jest to w moim odczuciu robienie dziecku pewnej krzywdy, nieświadomie.

    Szymon Radoń

    Siostra mojej babci, urodzona w 1937 roku Stanisława dostała imię po zmarłej w 1935 roku dwuletniej Stanisławie, siostrze. Ma się dobrze na zdrowiu jako 79 letnia panna.

    Henryka Michalina Trzpis

    Tak sumując te nasze przypuszczenia i komentarze. Sami z Śp. mężem wiedząc, że to będzie syn oczywiście, już przed narodzinami daliśmy na imię synowi Adam, po zmarłym na raka męża bracie. I okazało się, że Adam urodził się z wadą serca TGA. Przy badaniach USG nikt z lekarzy wady nie wykrył.

    Jadwiga Kaleta

    Dodam też, że to samo imię nadawano w rodzinie nie tylko po zmarłym dziecku. W moim przypadku w rodzinie Skowrońskich były dwie Marianny. Jedna urodziła się w 1859 r. i żyła sobie dość długo, nawet dwukrotnie wychodziła za mąż, a druga Marianna tych samych rodziców urodziła się w 1881r. i również założyła rodzinę. Obie Marianny to rodzone siostry mojej prababci Jadwigi. A że w tej rodzinie było 16 dzieci, więc ta rozpiętość lat nie dziwi.

    Ryszard Jankielewicz

    W moich rodzinach mam kilkanaście takich przypadków. Najczęściej drugi raz nadawano to imię po zmarłym wcześniej dziecku, ale też zdarzają się przypadki występowania tego samego imienia w połączeniu z drugim imieniem np. ojca dziadka itp. np. Szymon, Mateusz – Szymon, Wojciech.

    imiona


  • Status społeczny w księgach metrykalnych

    Najczęściej spotykane w księgach metrykalnych określenia statusu społecznego osób w nich wymienionych (pobierz jako PDF):

    Łacina Niemiecki Polski
    Inquilinus lokator, komornik, ubogi chłop mieszkający u innego chłopa, także chłop pańszczyźniany
    Casarius Häusler chałupnik, właściciel chałupy
    Hortulanus Gärtner, Stellenbesitzer zagrodnik, właściciel chałupy
    i kawałka ziemi
    Cmetho, agricola Bauer, Bauergutsbesitzer kmieć, gospodarz, na 1 łanie chłopskim pola (11 ha) właściciel gospodarstwa chłopskiego
    Arator chłop
    Semi-cmetho
    Semi-agricola
    Halbbauer półkmieć, półgospodarz, na ½ łanie chłopskim pola (6 ha)
    Colonus Kolonist kolonista, zagospodarowuje areał ziemi, dzierżawca
    Famulus Knecht parobek gospodarski lub folwarczny
    Pferdeknecht parobek stajenny przy koniach
    Operarius wyrobnik
    Servus aulicus, serva służący dworski, służąca
    Ancilla Magd, Dienstmagd dziewka – robotnica,
    służąca, dziewucha
    Wirt, Landwirt gospodarz
    Einlieger, Einwohner człowiek wolny, pracuje na roli
    w lesie, w mieście, sam szuka pracy, pracuje dorywczo
    Pastor Schäfer owczarz, pasterz owiec
    Auszugler wycużnik, „na wycugu” – osoba na „zachowku” po przekazaniu gospodarstwa dziecku
    Vogt, Feldhüter włodarz w majątku (ekonom)
    Oeconoma ekonomka, rządczyni we dworze szlacheckim lub na plebani,
    zarządzająca służbą
    Scultetus Schulze, Scholtz sołtys
    Gastwirt właściciel gościńca, gościnny
    (karczma z pokojami i stajnią)
    Obsterix Hebamme Akuszerka, położna
    Honestus uczciwy, szanowany, określenie rolnika z małego miasteczka lub wiejskiego rzemieślnika
    Famatus sławetny, osławiony – w księgach parafialnych i sądowych określenie mieszczan
    Laboriosus pracowity – w księgach parafialnych i sądowych określenie chłopów
    Generosus lub nobilis określa osobę szlacheckiego pochodzenia, właściciela majątku, czasami miał tylko chałupę i szablę
    Generosus Dominus dosłownie: urodzony pan; bogaty szlachcic, właściciel dużego majątku
    Magnificus Generosus Dominus bardzo bogaty szlachcic, właściciel ogromnego majątku, często wojewoda

    W Wielkopolsce określenia: okupnik i czynszownik były tożsame i oznaczały dzierżawcę ziemi płacącego czynsz (okup).

    W Królestwie Polskim okupnik to był chłop pańszczyźniany opłacający okup, jak w KP nazywano czynsz płacony w zamian za odrabianie pańszczyzny aż do ok. 1848 (ukaz o oczynszowaniu). Różnił się tym od czynszownika, że ten drugi nie miał obowiązków pańszczyźnianych, bo np. gospodarował na gruntach nie obsadzonych pierwotnie przez chłopów (tzw. pustki lub grunty poza tabelowe), za co płacił czynsz umowny. Później (po 1848) jednych i drugich nazywano czynszownikami, co trochę zaburza czystość definicji. Czynszownikami byli np. nasiedleni koloniści, którzy nigdy nie mieli obowiązków pańszczyźnianych wobec folwarku.

    Przy okazji podaję za Historią chłopów polskich pod red. St. Inglota z 1972, kilka innych określeń kategorii chłopów z XIX w.:

    • czynszownicy
    • okupnicy
    • koloniści
    • kmiecie
    • półrolnicy (poślednicy)
    • zagrodnicy
    • ogrodnicy
    • chałupnicy
    • komornicy
    • wyrobnicy
    • parobcy (i dziewki)
    • inni (np. kątnicy, kopiarze, morgownicy, przytulnice, dwudniaki…)

    Zebrał i opracował: Kazimierz Cieplik.

    Pobierz jako PDF.

    Zobacz też: